Jan Brugmans bij Omroep Brabant over hagelschade
''Het voelt alsof de wereld onder je voeten wegzakt''
Jan Brugmans denkt dat zijn bedrijf zeker zes maanden dicht is. De oogst die nu in de kassen staat is helemaal verloren gegaan, maar een volgende oogst mag Jan Brugmans onderbrengen bij een collega.
Vanuit Hogervorst - Tabben is de levering van glas aan de kapotte kassen in Someren in volle gang.
Geen persoonlijk letsel
Wim van den Boomen is woordvoerder voor de getroffen telers in zuidoost Brabant. Het overzicht van de schade staat op 150 hectare kas waarin de teelt moet stoppen en nog eens 50 hectare beschadigde kwekerijen. "Donderdag werd al snel duidelijk dat het om meer dan een paar bedrijven ging. Vrijdag en zaterdag werd de ernst van de schade duidelijk: de oppervlakte, en de breedte van de schade. Niet alleen wij zijn getroffen, maar de hele agrarische sector. En dan hebben we het nog niet over huizen bijvoorbeeld. De situatie is sinds donderdag niet meer erger geworden, maar wel steeds pijnlijker." Toch is er een positief puntje. "Er is 200 hectare kas beschadigd in weer waarbij je niet eens van je tuinhuis naar binnen kon lopen. Wonder boven wonder is een geen persoonlijk letsel."
Sinds donderdagavond al zijn de verzekeraars volop in touw. De meeste telers mogen vanwege veiligheidsregels hun kas niet in. Pas wanneer er geen risico meer bestaat op vallend glas, is dat weer toegestaan. Zijn er genoeg mensen om het aan te kunnen? "Voor de bedrijven die totaal vernietigd zijn, komt het niet op een dag of een week", vertelt Van den Boomen. "Het is oriënteren waar er begonnen kan worden. We moeten de manschappen en het glas zien te krijgen naar de bedrijven die te redden zijn." Daarin wordt intensief samengewerkt en vooral heel veel overlegd. "Het is natuurlijk ieder voor zich, maar we redden wie er te redden valt. Dat is heel duidelijk, die saamhorigheid is er."
Ook andere onderwerpen staan hoog op de agenda. De bedrijven hebben mensen in dienst waar voorlopig geen werk voor is. "Daarvoor wordt weer overlegd met het ministerie. Zo proberen we alle problemen na te kijken en te zien hoe we eruit komen."
Nationale ramp
Gisterenmiddag is er in Someren crisisoverleg geweest tussen ondernemers, verzekeraars en de overheid. Ondernemers in het zuidoosten van Nederland schatten de schade op mogelijk meer dan een half miljard euro. Ondertussen roepen de belangenvereniging ZLTO en LLTB de overheid op om het noodweer uit te roepen tot nationale ramp. Deze stap vergroot de mogelijkheden om de getroffen telers te helpen, denken zij. In de glastuinbouw speelt dit minder, maar agrarische ondernemers zijn vaak niet of niet goed verzekerd tegen dit weersgeweld.
Slopen en bouwen
Voor de Stichting Coördinatie Calamiteitenbestrijding Glastuinbouw (CCG) is de hagelschade aanleiding om de reparatieregeling voor de glastuinbouw in werking te stellen. Er wordt een beroep gedaan op de kassenbouwers om mankracht te leveren en de hersteltijd van de schade zo kort mogelijk te houden. De bouwers en slopers zijn inmiddels naarstig op zoek naar uitzendkrachten. "Mensen die willen helpen opruimen, daar gaat 't voornamelijk om", vertelt Rob Mesken van uitzendbureau Interactief. "Het bedrijf levert al jaren personeel aan kassenbouwers en sloopbedrijven. "Nu moeten we flink gaan opschalen." De eerste stap is het glas uit de kapotte kassen tikken. Ervaring of kennis is niet nodig voor het werk, goed in de groep passen en flink door kunnen werken wel. "Die jongens weten van wanten", schetst hij. Dat is ook waarom het personeel in de kassen niet geschikt is voor dit werk. "Dat personeel is of in loondienst bij de teler, of komt via uitzendbureaus. Opruimen is een vak apart. Mensen in de tuin en mensen in de sloop zijn ander soort mensen."
Inmiddels zijn de eerste ploegen aan het werk gegaan in de omgeving van Duitsland. Vandaag wordt er weer een ploeg naar Venlo gestuurd. "De kassen op, maar ook naar andere bedrijfsruimtes en in andere sectoren. De schade is enorm." Mesken schat in sowieso nog dertig a veertig mensen te kunnen gebruiken. "We doen eerst de bedrijven die zo snel mogelijk weer klaar moeten zijn, maar uiteindelijk moet alles opgeruimd worden. Dat is niet in een week gedaan, nee. Dit gaat sowieso nog wel tot het einde van het jaar duren" In die zin is de schade vergelijkbaar met de Bommelerwaard vorig jaar, toen ook de reparatieregeling werd ingesteld. "Ook daar waren bedrijven waar geen ruit meer in lag en waar de kwekerij tot de installaties toe kapot was", herinnert Meskens. Daarvoor heeft het bedrijf maandenlang personeel geleverd.
Ook de CCG schat dat de schade een half jaar tot een jaar gevolgen kan hebben voor de glastuinbouw. Het grote aantal getroffen bedrijven, de beperkte beschikbaarheid van gecertificeerde reparatiebedrijven en menskracht en de materiaalleverantie op een toch al zeer drukke Nederlandse markt, zal het herstellen van de schade lang in beslag nemen.
Ook van Elgers Transport Service gaan wagens vol glas naar Someren
Afzetcoöperaties
Inmiddels hebben ook de coöperaties in beeld hoe ze ervoor staan. Gisteren hoorde Weyers al dat twee paprikatelers uit productie moeten. Best of Four telt 27 hectare komkommerteelt. Daarnaast is er bij een aantal telers in mindere mate sprake van schade door wateroverlast. "Vanzelfsprekend heeft dit ook impact op de aanvoer richting de afnemers", vertelt een woordvoerder. "In deze uitzonderlijke situatie van overmacht zal er, waar mogelijk, naar een passende oplossing gezocht moeten worden. Onze eerste zorg gaat nu echter vooral uit naar de getroffen telers die behoorlijk zijn aangedaan door deze gebeurtenis." Bij ZON fruit & vegetables komen de meldingen nog steeds binnen.