De meeste jonge planten zijn gepatenteerd, zodat vermeerderaars zich moeten houden bij wat ze van populaire plantensoorten kunnen veredelen van stekken. Maar voor hen die stekken zonder wortels kopen om zelf wortels te ontwikkelen of die dienen als bewortelingsstations voor andere kwekers, zijn er een aantal handige tips om een goede, bewortelde stek te produceren.
foto's: www.ces.ncs
Wanneer u stekken zonder wortels krijgt, zijn ze klaar om in voortplantingsmedia te worden gestoken. Beworteling treedt voor de meeste stekken op bij de knopen, zodat de onderste bladeren van de stek af kunnen worden gehaald, waar de wortels verschijnen. Stekken zonder wortels hebben maar een paar bladeren, omdat de bladeren water afscheiden, wat kan leiden tot het verslappen en eventueel afsterven van de stek. Stekken moeten direct bij aankomst worden gestoken, maar als dit niet mogelijk is, moeten ze koel bewaard worden met inachtneming van de minimumtemperatuur voor koude intolerante planten.
De veredeling van onbewortelde stekken kan 3-6 weken duren tot volgroeide zaailingen. De meeste planten worden gekweekt in grotere, gesegmenteerde veredelingsbakken, bijvoorbeeld platte van 105 of meer. In veredelingsbakken met kleinere cellen, bijvoorbeeld 288, zitten de stekken veel dichter bij elkaar, zodat er een verhoogde kans is op verlies door bacteriële ziekte en de bloei van de zaailingen vaak met een paar dagen vertraagd is.
Groeimedium: Een goed groeimedium moet zowel goed waterhoudend vermogen als een hoge luchtporositeit hebben. Veel soorten groeimedium kunnen effectief zijn, maar de verneveling moet worden aangepast al naar gelang het gekozen groeimedium. Bij te veel of te frequente verneveling raakt het groeimedium verzadigd en zal overtollig water uit de bakkenbodems vloeien en wortelvorming vertraagd worden. Onvoldoende vernevelen zal resulteren in verhoogde bladtranspiratie van de bladeren en de stekken kunnen verslappen en van droogte sterven.
Idealiter bevat het groeimedium turf om water vast te houden en een aggregaat, zoals perliet of vermiculiet om de luchtporositeit te verhogen. Telers willen vaak een mengsel van grove turf met perliet, wat de gewenste eigenschappen heeft, maar het is moeilijk om aan grove turf te komen die vrij is van boomwortels. Premier Tech Horticulture heeft een nieuw product ontwikkeld, PRO-MIX YP (Young Plant), dat een zeer 'schoon' Canadees sphagnum veenmos biedt met minimale boetes, perliet van tuinbouwkwaliteit en kokosvezel dat de luchtporositeit verder verbetert, verdichting vermindert en geen boomwortels bevat. In kleincellige veredelingsbakken zijn behalve boomwortels, ook scheurpapier en andere materialen gebruikt als omhulsel voor jonge plantveredeling, een probleem. PRO-MIX YP bevat ook een bevochtigingsmiddel, kalksteen en meststof met lage oplosbaarheid om de plant gedurende de hele bewortelingsfase van voedingsstoffen te voorzien.
Temperatuur: Om de beworteling van stekken te bevorderen, kunnen het best mediumtemperaturen tussen 68-77°C worden aangehouden. Zelfs koude tolerante gewassen zoals viooltjes, anjers, Spaanse margrieten, petunia's, enz. bewortelen beter in deze mediumtemperaturen. Warme groeimediumtemperaturen versnellen de celdeling die leidt tot versnelde vereelting, eerste wortelontwikkeling en de daaropvolgende wortelgroei. Het versnelt ook de droogsnelheid van het groeimedium, wat ook de beworteling bevordert. De beste manier om het groeimedium te verwarmen is door middel van bodemwarmte.
De luchttemperatuur is niet zo belangrijk voor beworteling, maar er wordt gezegd dat deze tussen 65-75°C moet liggen. De luchttemperatuur wordt belangrijk wanneer nieuwe scheutgroei begint. Dan bevorderen hogere temperaturen een snellere bovengroei.
Zodra de wortels zijn uitgegroeid tot de onderkant van de afdichting, kan de groeimediumtemperatuur verlaagd worden of kunnen de planten van het onderverwarmingssysteem af. Dit zal helpen bij het uitharden om de plant te helpen wennen aan koude vervoers- en groeitemperaturen.
Vernevelen/Irrigatie: Aan het begin van de veredeling moet vaak worden verneveld om transpiratie te minimaliseren en te voorkomen dat de stek verslapt. Sommige kwekers zullen een hulpstof sproeien op de stekbladeren voor gelijkmatige bedekking, om transpiratie te vertragen. De vernevelingsfrequentie wordt vaak bepaald door het groeimedium en de stekbehoeften. Het groeimedium moet natgehouden worden, maar niet verzadigd raken. Om de optimale duur en frequentie van verneveling te bepalen voor elk gewas voor elke tijd van het jaar moeten er testen worden uitgevoerd. Vergeet niet dat een vochtige omgeving ziekte bevordert die de stekken kan doen rotten of bladziekten veroorzaken. Planten die gevoelig zijn voor overtollige verneveling (en vatbaarder voor ziekten) zijn onder meer begonia's, strobloemen, heliotropen, verbena's, enz.
Verminder de vernevelingsfrequentie zodra er vereelting op de stekken optreedt en laat het groeimedium meer uitdrogen tussen de irrigatiemomenten. Vermijd de verzadiging van het groeimedium daar dit de zuurstof in het groeimedium vermindert, stress bij de stekken zal veroorzaken en wortelontwikkeling zal afremmen. Zodra wortels ontstaan, gewoonlijk binnen 4-28 dagen, afhankelijk van het type plant, kan de plant van zowel verneveling als bodemwarmte af. Plaats ze gewoon in de kas waar ze worden blootgesteld aan het volle licht en een lagere luchtvochtigheid en laat het groeimedium drogen tussen irrigatie om de wortelgroei te bevorderen (het groeimediumoppervlak moet tussen irrigatie lichtbruin worden).
Bemesting: Of er meststof moet worden gebruikt voor stekken zonder wortels is afhankelijk van de voedingsstatus van de moederplanten waarvan ze afkomstig zijn. Volgens onderzoek door Santos zal het voedingsstofniveau bij stekken snel dalen nog voor beworteling als de moederplant een voedingsstoffentekort had. Constante verneveling spoelt de door de fabrikant geleverde meststof uit het groeimedium. Als stekken van bepaalde planten gevoelig zijn voor tekortkomingen of bij aankomst een voedingsstoffentekort hebben, gebruik dan eenmalig na het steken een 50-100 ppm N oplossing of gebruik een groeimedium met een traag vrijkomende meststof, zoals PRO-MIX YP heeft.
Dien nog een dosis 50-100 ppm N toe wanneer stekken beginnen te vereelten en weer een van 100-200 ppm N wanneer de wortels uit het eeltweefsel komen. Trek om te kijken of er al wortels zijn lichtjes aan de stek. Geef een constante voeding van100-200 ppm N wanneer wortels tot de bodem van de afdichting groeien. Dit moet tot de transplantatie worden gehandhaafd. Probeer hogere doseringen te vermijden om teveel bovengroei en beperking van de wortelgroei te voorkomen.
Bemesting met hogere dan de door ons aangegeven doseringen moet eerst op een klein percentage van de planten worden getest om te kijken of het zal gaan werken. Lagere doseringen voor planten met weinig behoefte (strobloemen, Nieuw-Guinea Impatiens, enz.) en hogere doseringen voor die meer nodig hebben (petunia's, calibrachoa's).
Licht: Licht is belangrijk als het gaat om stekbeworteling. De meeste cultivars hebben baat bij belichting tijdens de winter in noordelijke klimaten. Onderzoek heeft aangetoond dat dit de beworteling versnelt en de zaailingen 10-14 dagen sneller laat ontwikkelen. In de zomer kan, met name in de zuidelijke klimaten, veel licht de stekken beschadigen door overtollige bladtranspiratie of warmteopbouw. Stekken moeten afgeschermd worden om transpiratie te vertragen en ze koel te houden.Groeihormonen: Niet alle onbewortelde stekken hebben hormonen nodig. Dit wordt bepaald door de bewortelingssnelheid. Als het wortelschieten minder dan 10 dagen duurt, zijn er mogelijk geen hormonen nodig. Die langer nodig hebben, kunnen baat hebben bij wortelhormonen. Vaak wordt 1000-3000 ppm IBA, NAA of een combinatie voorgesteld als een stekdip. Controleer doseringen bij de fabrikant. Andere producten zouden ook goed kunnen werken om stekbeworteling te bevorderen.
Het volgen van deze algemene tips zou uw succes met stekproducten moeten verbeteren. Houdt u er rekening mee dat plantbedrijven meer gedetailleerde informatie geven voor elk gewas. Dus neem contact met hen op of bezoek hun websites.
Voor meer informatie over groeimedia, zoals PRO-MIX YP, neem contact op met uw Premier Tech Horticulture Sales Verkoopvertegenwoordiger or
Grower Services Vertegenwoordiger.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op de Training Center Blog van PT Horticulture
Referenties:
- www.ces.ncsu.edu/depts/hort/floriculture/reports/Florex/florex_8.pdf
- Dole, J.M, B.E. Whipker en P.V. Nelson. 2002. "Producing Vegetative Petunias and Calibrachoa" [Productie Vegetatieve Petunia en Calibrachoa] Greenhouse Product News maart 2002
- Santos, K., P. Fisher en B. Argo. 2009. "Nutrient Supply in Propagation" [Voedingsstoffentoelevering bij veredeling] Greenhouse Product News februari 2009: 35-37