Zuigend ventileren en actief ontvochtigen van tulpenbollen bij Maatschap Kreuk
Met de verkoop van 10 miljoen tulpenbloemen per jaar en de teelt van 19 ha bollen is een efficiënt en beheersbaar productieproces voor Maatschap Kreuk een vereiste. Klanten stellen constante kwaliteit en service als een harde voorwaarde terwijl ook duurzaamheid een al belangrijker begrip is. Een risico tijdens het droogproces is de ontwikkeling van de Fusarium schimmel onder vochtige omstandigheden. De meeste telers drogen bollen door buitenlucht door de kisten te blazen met ventilatoren. Een nadeel hiervan is dat buitenlucht bij warme en vochtige nachten een minder drogende werking heeft. Bij nat rooien loopt de droogtijd dan al snel op tot 36 uur terwijl minder dan 24 uur gewenst is om een Fusarium infectie te voorkomen. Om dan een snelle droging te bereiken worden heaters ingezet, maar onder die omstandigheden valt het resultaat dan toch vaak tegen. Betere controle van het droogproces was dus gewenst.
In een haalbaarheidsstudie hebben verschillende specialisten in 2013 de mogelijkheden bekeken van een droogsysteem met zuigende ventilatoren en actieve ontvochtiging. Bij deze methode wordt lucht uit de kisten gezogen via de droogwand. In het uitblaaskanaal van de droogwanden koelt een hoogrendementontvochtiger het vocht uit de aangezogen lucht. Dit wordt efficiënt gedaan door gebruik te maken van een kruisstroomwisselaar (figuur 1).
Figuur 1: Kruisstroomwisselaar voor efficiënt ontvochtigen
De warmte die de koelers wegvoeren wordt direct ingezet om de drooglucht weer op te warmen met een condensor in de droogruimte. De geproduceerde warmte wordt dus opnieuw benut in het droogproces. De droogtemperaturen zijn stuurbaar. Actieve ontvochtiging wordt al langer toegepast bewaarprocessen in de kaasindustrie waar de RV in het pakhuis cruciaal is.
Uit eerste proefnemingen bleek al snel dat drogen binnen 24 uur mogelijk is met als positief gevolg besparing van energie. Het voornaamste voordeel is dat de temperatuur en RV van de lucht constant te sturen is en de vochtigheid van de bol nauwkeurig geregeld kan worden. Het droogproces is niet meer afhankelijk van het weer en is dus bedrijfszekerder. Na de proefnemingen is besloten de innovaties op te nemen in de nieuwe droog- en bewaarcel zodat de kwaliteit van de bollen beter behouden blijft en minder uitval optreedt.
In de bewaarcellen is ook zuigende circulatie geïnstalleerd. Uit proeven en berekeningen bleek dat het circuleren van lucht dan gelijkmatiger gaat. Gevolg is dat de ventilatoren minder weerstand ondervinden en minder energie gebruiken. Verder is de verdeling over de verschillende lagen gelijk, dit in tegenstelling tot alle blazende drukwanden. Het risico op kwaliteitsderving is minder door de gelijkmatige luchtstroom. Relatief nieuwe technieken die gecombineerd zijn in de unieke bewaarcel zijn: ethyleen- en CO2 gestuurde ventilatie, computergestuurde circulatie op basis van sensormetingen en ventilatoren op basis van gelijkstroomregeling. Het gaat om bewezen technieken die voornamelijk afzonderlijk zijn toegepast door telers. Niet eerder zijn de technieken gecombineerd in één bewaarcel via één regelsysteem. Daarnaast is de koeling traploos regelbaar in 3 bereiken.
Nu het droog- en bewaarseizoen is ingegaan kan de daadwerkelijke energiebesparing van de nieuwe technieken bepaald worden, naar schatting is het energieverbruik in de bewaarcel 65% verminderd ten opzichte van de normgetallen. Het project is uitgevoerd van 2013 tot 2015 met begeleiding van Proeftuin Zwaagdijk. De financiering is mede tot stand gekomen met een bijdrage vanuit de regeling ‘Samenwerking bij innovatie’ van RVO.
bron: Proeftuin Zwaagdijk