Groeiremming voorkomen met aanvullende waterstofperoxide-dosering

Zo veel mogelijk drainwater veilig opnieuw gebruiken is één van de uitdagingen voor telers. Het water wordt ontsmet en op deze manier worden mogelijk aanwezige ziekteverwekkers op een veilige manier onschadelijk gemaakt. De werking is voor verschillende belangrijke plantpathogenen bewezen in onderzoeken in de jaren 1990-2002 samen met de voorgangers van het huidige Wageningen UR Glastuinbouw. De software van de Priva procescomputer geeft de mogelijkheid om de ontsmetter optimaal te gebruiken. Daarbij wordt rekening gehouden met de voorraden 'niet ontsmet drain water 'en 'ontsmet drain water': het bijmengen van ontsmet drain water kan worden gestuurd op basis van de EC waarde ('EC voorregeling'). Bij grote voorraad drain water wordt meer bijgemengd, bij kleine voorraad minder; dat alles binnen de grenzen die mogelijk zijn voor de gewenste samenstelling van het gietwater.

Door het hergebruik van het ontsmette drain water is de waterkwaliteit in de omgeving de laatste jaren aanzienlijk verbeterd: er is veel minder drain water via de sloot in het oppervlaktewater terecht gekomen, en daardoor zijn stikstof en fosfaatgehaltes gedaald – al worden de wettelijke normen vaak nog niet gehaald. En de kosten van de installatie worden terugverdiend met de bespaarde meststoffen (en eventuele lozingskosten).

In veel teelten is de hoeveelheid geloosd drain water op die manier al geminimaliseerd, in andere teelten wordt een aanzienlijk deel om verschillende redenen nog niet hergebruikt. Aan het eind van een teelt blijft nogal eens drain water over, dat men liever niet in een nieuwe teelt gebruikt, en filterspoelwater (met vaak veel gewasbeschermingsmiddelen) wordt ook vaak afgevoerd.

Behalve meststoffen kan het drain water ook sporen van gewasbeschermingsmiddelen bevatten. Uiteraard de middelen die de tuinder zelf in zijn teelt via het water toedient, maar ook van de middelen die in de kas verneveld of verstoven worden komt een deel in het water terecht. Daarnaast kan het "schone" regenwater middelen bevatten, die op een of andere manier op het kasdek of in het bassin terecht zijn gekomen.
 
Vele tuinbouwbedrijven zijn de laatste jaren op het riool aangesloten. De waterzuivering kan wel de meststoffen (vooral fosfaat en nitraat) verwijderen, maar op gewasbeschermingsmiddelen zijn de waterzuiveringsinstallaties in het algemeen niet berekend – hun biologische werking kan zelfs gestoord worden door gewasbeschermingsmiddelen. En deze waterzuiveringsinstallaties lozen in veel gevallen op het oppervlaktewater, waardoor de gewasbeschermingsmiddelen toch in te hoge gehaltes aanwezig blijven.

De voorwaarden voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen zijn afhankelijk van een aantal factoren. Een daarvan is de aanwezigheid boven de norm in oppervlaktewater. Wanneer dat steeds het geval is kan worden geëist dat bedrijven waarop deze middelen worden gebruikt, beschikken over waterzuiveringsinstallatie voor het water dat het bedrijf verlaat. Voor de eerste middelen zijn zulke eisen nu al vastgelegd.

Een zuiveringsinstallatie is natuurlijk geen investering waar een teler blij van wordt. Het levert geen kilo extra opbrengst en geen euro meer omzet. Kosten moeten dus tot het absolute minimum worden beperkt.

Priva heeft in de afgelopen jaren gekeken in hoeverre de op veel bedrijven al bestaande UV installatie voor dit doel kan worden gebruikt. In het kader van het onderzoek naar het verwijderen van groeiremming is het Priva Vialux HD/UV systeem al uitgebreid met een optie van waterstofperoxide (H2O2) dosering. UV en H2O2 geven samen "UV oxidatie": onder invloed van UV wordt een deel van het H2O2 gesplitst in "hydroxyl radicalen", die zeer snel reageren met organische stoffen, zoals gewasbeschermingsmiddelen. De afbraak daarvan wordt zo aanzienlijk versneld

De kosten van een waterstofperoxide dosering zijn beperkt. En wanneer de bestaande UV-installatie capaciteit over heeft (en dat is bijna altijd het geval, wanneer er geloosd moet worden is dat vaak aan het eind van een teelt en niet in de top van het groeiseizoen) zijn er voor de UV geen investeringskosten maar alleen de gebruikskosten.

Priva heeft een onderzoek gedaan naar het effect van de dosis UV en de hoeveelheid H2O2 op de gehaltes aan gewasbeschermingsmiddelen. Voor UV hebben we gekeken tot 500mJ/cm2 en voor H2O2 tot 50ppm. Daarbij is gebleken, dat
• UV licht een deel van de gewasbeschermingsmiddelen afbreekt
• H2O2 doet dat ook – maar de mate waarin is sterk afhankelijk van veel factoren als tijd, temperatuur, pH, hoeveelheid organische stof e.d.
• De combinatie van UV en H2O2 is het effectiefst – hoe hoger de dosis, hoe effectiever

In onderstaand plaatje is het gemiddelde percentage resterende gewasbeschermingsmiddelen weergegeven. Het betreft het gemiddelde over twaalf toegelaten en gebruikelijke middelen in de glastuinbouw.
 


Het effect per middel verschilt aanzienlijk. Er zijn middelen die bij de hoogste doses voor 98% worden afgebroken terwijl dat in het ongunstigste geval maar voor 60% is. Dit wordt veroorzaakt door de zeer sterk verschillende chemische samenstelling van de middelen: niet alle soorten chemische stoffen zijn even gevoelig voor UV en H2O2.

Met deze techniek alleen zal het moeilijk zijn om aan de eis van nul emissie van gewasbeschermingsmiddelen in 2023 te kunnen voldoen. Maar voor die tijd zijn de normen nog niet zo streng en met deze techniek kunnen we in ieder geval met beperkte kosten toch al een sterke vermindering van de geloosde gewasbeschermingsmiddelen bereiken. En voor sommige middelen is het de hoogste tijd omdat de toelating binnenkort opnieuw bekeken moet worden. Wanneer de toelating wordt ingetrokken zal de schade voor veel telers aanzienlijk zijn. En in de tijd tot 2023 kan gekeken worden naar verdere maatregelen om de lozing te beperken. Er is beslist nog veel vermindering te bereiken door bijvoorbeeld

• Optimalisatie van de watergift zodat er met minder drain gewerkt kan worden
• Meer water "binnen" te houden: hergebruik verder optimaliseren: wat in veel (groente) teelten al bereikbaar is gebleken kan ook in andere teelten worden toegepast
• Voldoende opslagmogelijkheid van drain water om overstort te vermijden
• Wanneer natrium een reden is om te lozen, zorgen dat er minder natrium binnenkomt via ingangswater en meststoffen (sommige ijzermeststoffen)
• Optimalisatie van de bemesting zodat de samenstelling van het drain water niet teveel afwijkt van de gewenste samenstelling in het gietwater
• Wanneer er dan toch geloosd moet worden dit te doen kort voor het moment van toepassing van gewasbeschermingsmiddelen
• In deze tijd kunnen we ook onderzoeken of er door aanpassingen aan de techniek of de toepassing ervan mogelijkheden zijn de afbraak verder te verbeteren

Er is de afgelopen maanden ook op politiek niveau gesproken over de noodzaak van zuiveringsapparatuur. Vanuit de sector richt men zich vooral op de mogelijkheid dat de zuivering centraal door de waterschappen kan gebeuren. Dat is inderdaad op termijn een goede mogelijkheid, maar zal op korte termijn de hoge gehaltes aan gewasbeschermingsmiddelen in de sloten niet verminderen.

Met de Priva Vialux aanvullende waterstofperoxide dosering kan elke teler die al een UV installatie heeft met beperkte kosten een grote stap zetten in de vermindering van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater.

Voor meer informatie:
Nico Enthoven
Priva (e-mail)
Zijlweg 3
2678 LC De Lier
Nederland
T +31 (0)174 522 600
F +31 (0)174 522 700
www.priva.nl