3-traps-raket.
Meints is landbouwkundige, gespecialiseerd in grondontsmetting en al jaren betrokken bij onderzoeken naar bodemverbetering en gewasbescherming. Hij kan er dan ook enthousiast over vertellen, maar voor een leek kan het al gauw ingewikkeld worden. “Het is ook geen alledaags vakgebied. Je zou het als volgt kunnen uitleggen,” aldus Meints. “Eerst worden Herbie korrels over het land uitgestrooid en vervolgens goed gemengd met de grond. Herbie is een plantaardige en gebalanceerde voeding voor de bodem bacteriën. Bacteriën kunnen explosief groeien en het is gebleken dat goede voeding daarvoor belangrijk is. Vervolgens dekt de kweker de grond met Herbie potdicht af, zodat de zuurstof in de grond snel kan zakken en vervolgens niet meer aangevuld wordt vanuit de lucht. Dit duurt 2 tot 4 weken. De eerste groep bacteriën verbruikt alle zuurstof in de afgedekte grond, de tweede groep bijvoorbeeld zuurstof uit suikers en de derde groep kan zelfs zuurstof aan allerlei verbindingen onttrekken. Deze laatste, z.g. strikt-anaerobe, bacteriën zijn verantwoordelijk voor doding van bijvoorbeeld aaltjes en persistente schimmelsporen. Ook deze bacteriën komen in de grond voor, maar hebben onder normale omstandigheden bijna geen kans überhaupt te groeien. Ze worden er door ment name de eerste groep, bij goede bodemstructuur, onder de duim gehouden.
Na een tijdje is alle Herbie omgezet in bacteriën. Op het moment dat de grond weer open komt te liggen valt het doek voor de anaerobe bacteriën: zij kunnen niet tegen zuurstof, sterven en dienen vanaf dat moment als voeding voor herstel van het goede bodemleven. Eerste wetenschappelijke rapportages duiden dat het herstel van alle goede soorten enige tijd duurt, maar wel altijd gebeurt. Uit onderzoek in de US wordt gerapporteerd dat er meer goede soorten terug komen dan oorspronkelijk aanwezig. Dit biedt kansen voor continue teelt van bijvoorbeeld pioenen of helichrysums."
"Onder de streep heb je dus twee resultaten: een bodem vrij van ziekten en een bodem rijker aan bodem leven.”
Sierteelt
In de sierteelt is de techniek nog vrij exclusief, maar dankzij de zoektocht naar residu-loze teelten en steeds groenere systemen groeit het animo. Bovendien is gebleken dat met Bodem resetten niet te bestrijden ziekten wel bestreden kunnen worden. “Er zijn een aantal gewassen, zoals pioen, campanula en ridderspoor, die lastig jaar na jaar op dezelfde grond te telen zijn. Er treedt daar een bepaalde bodemmoeheid op, anders dan die terug te voeren is op alleen schimmels of aaltjes. Misschien wel doordat de bodembiologie door een continu teelt van hetzelfde gewas een te eenzijdig goede bodembiologie uit selecteert (minder soorten) waarbij bodem weerbaarheid vanuit die bodem afneemt. Met bodem resetten mikken we ook daarop. Een andere reden is dat stomen voor kleinere telers een relatief dure techniek is en qua ziektes mindere resultaten mee behaald worden."
Uitdagingen
Misschien wel de grootste uitdaging zit hem in het goed afdekken van de grond. Er mag immers (bijna) geen zuurstof bijkomen. Daartoe maakt Thatchtec, het bedrijf achter Bodem Resetten, gebruik van zuurstofdichte folies. Ook de grondbewerking speelt soms een cruciale rol. Juist op veengrond, maar in toenemende mate ook op zandgrond worden spitmachines toegepast met een extra hydraulisch aangedreven gladde rol. Zodat de Herbie korrels, net als zaad, met name in de toplaag, goed opgesloten en nat worden, wat voor de bacteriën nodig is. En de toplaag meer vocht van onderaf krijgt, waardoor het effect op onkruid en ziekten in de toplaag verbetert. Bovendien warmt de grond beter op doordat de ingestraalde zonnewarmte makkelijker naar beneden wordt geleid. “In de praktijk allemaal niet ingewikkeld, en de ervaring leert dat telers steeds beter onder de knie krijgen.”
Deze vorm van vruchtwisseling is landbouwkundig relatief nieuw. In toenemende mate heeft het systeem dan ook de aandacht van wetenschappers en het buitenland. Zeker als er ziektes opduiken die niet op een andere manier bestreden kunnen worden. Door de complexiteit van allerlei bodem processen zal het systeem niet 1 2 3 te begrijpen zijn en waarschijnlijk ook nooit worden, benadrukt Meints. "Wel liggen er nu bewijzen dat het functioneert en dat het met en door telers goed toe te passen is."
Ook denkt men intensief na over hoe de afdektijd verkort kan worden - een vraag vanuit teelten, waarbij de omloopsnelheid hoog is en stomen toch te weinig soelaas biedt. Oplossingen worden bijvoorbeeld gezocht in het opschroeven van de grond temperatuur of betere producten. Weer een andere ontwikkeling, waarbij Meints zelf nauw betrokken is, is het vervangen van folies in de buitenteelten door een andere afdekking. Met name in streken waar het veel waait is het gebruik van folie een remming op marktontwikkeling. "Nu het laatste en enige overgebleven grondontsmettingsmiddel Metam-natrium voor de buitenteelten sinds september 2014 praktisch onwerkbaar is geworden komt hiervoor extra aandacht. Als we een wind ongevoelige afdekking weten te verzinnen die relatief eenvoudig en praktisch is toe te passen, zou dat voor ons de wind in de rug kunnen betekenen. En kijk, dan wordt het pas echt leuk en professioneel,” lacht Meints.
Voor meer informatie:
Thatchtec bvHenk Meints
Agro Business Park 10
6708 PW Wageningen
T: 06 3045 9779
F: 0317.450189
E: henkmeints@gmail.com
www.BodemResetten.nl