Tholen - Van de ene op de andere week is iedereen in de ban van de oorlog in Oekraïne. In onderstaande overzicht berichten we over de oorlog in zoverre als deze de Nederlandse glastuinbouw in het algemeen en de Nederlandse bloemen- en plantenhandel in het bijzonder betreffen.
Handel valt stil
Meest zorgelijk voor de bloemenhandel op dit moment is het stilleggen van vliegverkeer van en naar Rusland. Geen vluchten betekent ook geen bloemen door de lucht en inderdaad, zo beaamt Mark Loos van IP Handlers, gaat er nu helemaal niets meer die kant uit. “Het ligt stil, we moeten hopen dat het snel voorbij is.”
Ook zijn er al enkele dagen geen vluchten van en naar Kiev. Een geluk bij een ongeluk is dat de meeste bloemen voor specifiek de Internationale Vrouwendag net voor de Russische inval in Oekraïne in de nacht van woensdag op donderdag al wel verstuurd zijn.
Dicht is dicht
Maar of die bloemen ook betaald gaan worden, dat is een tweede punt van zorg. Niet alleen zakt de roebel in rap tempo steeds verder weg, ook is het weren van verschillende Russische banken uit Swift een groot probleem. “Als het dicht zit, zit het dicht en komt er geen geld deze kant op, zo simpel is dat”, zo laat Marcel Zandvliet, CMO bij Dutch Flower Group, weten. “In elk geval zal het vaak langer gaan duren.”
On hold
Flower Portal, een bloemenhandel uit Naaldwijk met veel handel op Oekraïne en Rusland, heeft naar eigen zeggen alles on hold gezet. “Gisteren hebben we nog wel wat betalingen binnengekregen”, zo laat bedrijfsleider Christina van der Voort weten, “maar er zijn klanten die nu effectief niet kunnen betalen. De komende dagen gaan we per situatie bekijken wat mogelijk is.”
Swift
De maatregel verschillende Russische banken uit betalingssysteem Swift te weren hing al even in de lucht, maar is dit weekend ook daadwerkelijk in werking getreden. Eromheen werken is mogelijk, maar dat is wel bijzonder lastig.
De maatregel heeft gevolgen voor de handel én voor de Russische economie. Mensen proberen massaal hun geld nog van de bank te halen, zo is hier te zien op de NOS.
Tekst en uitleg bij de gevolgen van de sancties geeft De Nederlandsche Bank. De bank zet de negen belangrijkste vragen en antwoorden op een rij.
Handel t/m afgelopen vrijdag grotendeels ongestoord
‘De dramatische situatie in Oekraïne heeft op dit moment geen grote impact op de handel in bloemen en planten’, zo berichtte FloraHolland afgelopen vrijdag nog. ‘Helaas zien we dat individuele bedrijven die zich richten op bijvoorbeeld Rusland wel hard worden geraakt. Op vrijdag 25 februari, de dag na de inval, was er geen sprake van ernstige verstoringen van de prijsvorming op de klok. De aanvoer op de klok was licht minder, er was nauwelijks sprake van doordraai. De prijzen van producten die veelgevraagd zijn in Oost-Europa in de aanloop naar Internationale Vrouwendag op 8 maart zijn duidelijk lager dan vorig jaar. Dat geldt met name voor chrysant, gerbera, freesia, roos en lisianthus. Met de kanttekening dat de prijzen in 2021 op een hoger niveau lagen dan in de jaren daarvoor.’
Mensen
De oorlog in Oekraïne komt voor veel mensen dichtbij. Sowieso is de westgrens van Oekraïne niet verder rijden dan pakweg Zuid-Frankrijk, maar de afgelopen jaren kwamen ook veel Oekraïners hierheen om te werken. Hun families zijn soms nog daar en dat maakt dat telers met Oekraïens personeel merken dat hun personeel 'in shock' is. RTV Drenthe sprak plantenkwekerij Martijn van Geel erover. "Ze hebben veel zorgen om wat er met hun familie gebeurt. Het is een situatie die ze niet hadden verwacht. Mensen bellen veel met het thuisfront, ze moeten huilen, het is een vreselijke situatie."
Hij vertelde zaterdag ook over grote zorgen die er zijn bij bedrijven die nu al de gevolgen van handelsproblemen met Rusland en Oekraïne merken. Zorgen die ook onze redactie bereiken.
Internet
Diverse telefonieproviders lieten dit weekend weten bellen en sms'en met Oekraïne gratis te maken. Op die manier kunnen mensen kosteloos contact houden met mensen daar. Onder meer KPN, Delta en Caiway besloten hiertoe. Bovendien kwam Elon Musk in het nieuws met zijn belofte zijn eigen satellietnetwerk Starlink gratis ter beschikking te stellen aan alles Oekraïners, om hen aldus contact met de rest van de wereld te garanderen.
Het Nederlandse FoodVentures runt een kwekerij in het westen van Oekraïne, zo'n vijftig kilometer ten oosten van de stad Lviv. CEO Dirk Aleven staat op LinkedIn stil bij de mensen die op de kwekerij werken.
In Vlaanderen werd vorig jaar voor het eerst op grotere schaal met Oekraïners in de tuinbouw gewerkt. Chris Botterman van Boerenbond ging er vrijdag al op in. Zij werken met een zogenaamde arbeidskaart. Het Vlaams parlement besliste vrijdag dat Oekraïners langer kunnen blijven met hun arbeidskaart, zo meldt Landbouwleven. De maximale termijn wordt opgerekt. Terugsturen van Oekraïners naar het land in oorlog kan nu niet.
Volgens minister van Landbouw Hilde Crevits zijn er momenteel 458 seizoenarbeiders uit Oekraïne aan de slag bij de land- en tuinbouwbedrijven. Vorig jaar waren dat er 1700. De meeste mensen komen in maart-april.
Gas
De Intraday-gasprijs op het Nederlandse gashandelsplatform Title Transfer Facility (TTF) opende vanochtend om 8.00 uur op 1,25 euro per kuub. Dat was fors hoger dan de 93 eurocent waarmee vrijdag 25 februari werd afgesloten, maar fors lager dan de prijspiek van afgelopen donderdag, toen de oorlog uitbrak.
De Intraday gasprijs vanochtend tussen 8-10 uur. Klik hier voor vergroting en actuele prijzen.
Vanochtend zakte de prijs, na de openingskoers, terug naar op zijn laagste een gasprijs van 1,06 euro. Tot en met kwartaal 1 van 2023 liggen de contractprijzen voor de lange termijn allemaal boven de grens van 1 euro. Daarmee is het voor telers, als zij nu gas moeten inkopen, onmogelijk om te blijven telen. Die conclusie trekt onder meer Alexander Formsma als Beleidsspecialist Energie & Klimaat van Glastuinbouw Nederland in De Limburger. "Met de huidige gasprijzen kunnen glastuinders geen nieuw gascontract tekenen.”
Brandstof
De Gemiddelde Landelijke Adviesprijs (GLA) voor benzine, diesel en LPG in Nederland reageert ook op de crisis, net als de gasprijs. United Consumers houdt een overzicht bij met de adviesprijzen. De GLA voor diesel is inmiddels 1,90 euro, voor Euro95 benzine 2,22 euro. Bekijk hier de actuele prijzen.
Crisisteam
De diverse brancheorganisaties in de tuinbouw kwamen vrijdag bijeen. Het Crisisteam Tuinbouw, het samenwerkingsverband binnen Greenports Nederland, kwam bij elkaar voor een korte afstemming. Uitgangspunt is vooral om de vinger aan de pols te houden. Namens Glastuinbouw Nederland waren voorzitter Adri Bom-Lemstra en directeur Ruud Paauwe bij het overleg aanwezig. Die laatste doet kort verslag op de website van Glastuinbouw Nederland.
Afgesproken is dat de achterban zo spoedig mogelijk wordt geïnformeerd over nader te ondernemen acties. Momenteel zijn er al diverse meldpunten geopend, onder andere voor het stagneren van verkoop bij Royal FloraHolland (klantcontact centrum Royal FloraHolland), KAVB en GroentenFruit Huis. Het meldpunt voor stagnatie van bancaire zaken (betalingsverkeer e.d.) is bij Rabobank Nederland via uw relatiebeheerder.
Over de gasproblematiek lopen al gesprekken met Den Haag. Vanuit VNO/NCW worden de landelijke arbeidszaken gecoördineerd. Daarbij moet bijvoorbeeld worden gedacht aan oproepen voor in Nederland werkzame reservisten vanuit Oekraïne, Polen en wellicht ook andere Oost-Europese landen. Voor arbeidszaken betreffende medewerkers in uw glastuinbouwbedrijf is het meldpunt: info@glastuinbouwnederland
Nederlanders in Oekraïne kunnen zich wenden tot de ambassade. De ambassade heeft zich verplaats naar Polen, over de grens bij het Oekraïense Lviv.