Tholen - De productie van tulpen groeit al jaren en er zijn, even los van de recente coronatik, geen opvallende tekenen dat hier spoedig de rem op gezet wordt. Hoewel ze afnemen in aantal, worden de groten steeds groter en investeren zij fors. Bovendien gebeurt dat grotendeels achter de schermen. Terwijl er bedrijven bijzitten waar in het seizoen meer de 1 miljoen bloemen per dag (!) de deur uitgaan, hoor je ze eigenlijk nooit; en terwijl men in verschillende teelten interessant doet met proeven voor meerlagenteelt, weten veel grote tulpenbroeiers al jaren niet beter.
Werkzaamheden bij D.J. Visser Bloemen B.V.
“Het is al wel twintig jaar geleden dat wij voor het eerst bij een tulpenbroeier een teelt op tafels in meerdere lagen installeerden,” vertelt Bernardo Greeve, samen met broer Ferry eigenaar van KG Greenhouses en KG Systems. “Sinds dat moment zijn we eigenlijk blijven bouwen. Op dit moment zelfs drie tegelijk; in Noord-Holland bij D.J. Visser Bloemen B.V. (11.000m2) en J.C.J. Ruiter-Wever (6.000m2), en bij Marknesse in de Flevopolder bij Van Bentem Sierteelt (9.000m2). Ik denk dat we over de jaren inmiddels voor meer dan 100 tulpenbroeiers grotere of kleinere projecten gerealiseerd hebben.”
Idem, de nieuwe kas in aanbouw bij Visser. Zoals te zien sluit de nieuwbouw aan op het oude bedrijf, met welke het via een opening in de gevel in verbinding wordt gesteld.
Toch hoor je er relatief weinig over. Tulpenbroei is geen akkerbouw en het is ook geen tuinbouw, en toch is het een beetje van allebei; misschien maakt dat het wat ongrijpbaar? Of is het de eigen dynamiek van het produceren van bollen aan de ene en het telen van de bloemen aan de ander kant, waardoor het voor de buitenstaander al snel verwarrend wordt wie nu eigenlijk wat doet? Vreemd toch eigenlijk, als je je bedenkt dat de Nederlandse tulp de hele wereld over gaat en het, allicht samen met kaas en alles wat oranje is, een van de meest succesvolle Hollandse brands is.
Bij J.C.J. Ruiter-Wever wordt de bestaande kas ook onder handen genomen. (groot) onderhoud moet sowieso in de zomermaanden gebeuren, waarin in de tulpenbroei een natuurlijk gat in de productie valt.
Of, en dat kan natuurlijk ook, het zijn gewoon geen schreeuwers. “Dat denk ik eigenlijk vooral”, vervolgt Bernardo. “Als je een glasgroentekweker zegt dat je 6, 7, 8 duizend meter bouwt bij een tulpenboer in Noord-Holland of de Flevopolder, dan is het een 'kassie'. Maar dan heb je het mis. De kas is het doosje om de installatie en techniek daarbinnen, dat kostbaarder is dan die kas zelf. Het hele systeem reilt en zeilt volautomatisch in meerdere lagen zonder dat er iemand inkomt, terwijl daaromheen alle techniek qua licht en lucht en vocht geregeld is. Dat maakt deze projecten, weliswaar kleiner qua oppervlak, kapitaalintensief en vereisen veel specialistisch werk. Niets ten nadele van een tomatenkas, maar het is gewoon echt even wat anders.”
Ter illustratie, 8 meter is hoger is dan je denkt.
Kapitaalintensief, dat kun je inderdaad wel zeggen. Dat zit hem o.a. in de steeds groter wordende omvang. Er zijn een stuk of dertig bedrijven met enkele tientallen miljoenen stelen productie. Een handjevol bedrijven gaat zelfs over de 100 miljoen. Door natuurlijk verloop en het niet mee kunnen of willen gaan in de schaalvergroting vallen kleinere bedrijven af. Deze ontwikkeling wordt bovendien versterkt door de praktijk van het bijkopen van bloemen. Een broeier verkoopt vaak meer stelen dan dat hij zelf heeft. Wat hij tekort komt, koop hij bij, en op deze manier kan hij wat risico's spreiden. Blijft zijn afzet vervolgens groeien en heeft hij de middelen en mogelijkheden, dan is dat vaak het moment om bedrijfsuitbreiding te overwegen.
Bij Van Bentem Sierteelt is goed te zien hoe de nieuwbouw dadelijk aan moet gaan sluiten op de oude kas.
Bovendien zijn grote investeringen vereist om, oneerbiedig gezegd, de boel te laten draaien. Naast de techniek in de kas – het rolcontainer systeem, de luchtbehandelingskasten, LED, schermen, etc. – moet men denken aan sorteer- en verwerkingsmachines (welke tonnen per stuk kosten); aan robots om kratten te stapelen en te wassen; en aan het prijskaartje aan de bol zelf, die ofwel ingekocht wordt, ofwel zelf geproduceerd wordt. In dat laatste geval moet men bovendien tientallen zo niet honderden hectare land bewerken en bewesten en beregenen, en moet men ook beschikken over enorme droogkamers en giga koelcellen. “Een goed lopende afzet is dan ook cruciaal. Als een grote klant of, zeg, een coronacrisis plotseling zegt 'hou ze maar', dan kost dat acuut heel veel geld.”
Idem werkzaamheden bij Van Bentum, bezien vanuit de oude kas.
Van 4 naar 6 naar 8 meter
KG heeft met diens kweektafelsystemen een belangrijke bijdrage geleverd aan het moderniseren en steeds verder opschalen van de tulpenproductie. “Dit systeem staat, maar op (technische) details wordt uiteraard steeds verder door ontwikkeld. Zo worden de kassen steeds hoger. Op die manier kunnen er uiteraard meer lagen in, maar ook is dit van belang voor een goed klimaat in de kas. In tulpen is in het bijzonder de RV van groot belang. Er moet veel luchtverplaatsing zijn en daarom willen ze voldoende ruimte tussen de verschillende lagen. Verder zie je dat ook de tafels steeds groter geworden zijn, wat weer zorgt voor minder bewegingen en een efficiëntere handling.”
Tot slot een kijkje in de keuken op de nieuwe locatie bij Zwettulips, een eveneens door KG gerealiseerd project dat vorig jaar werd opgeleverd. Nu, in juni, worden er praktisch geen tulpen meer gebroeid, maar Zwettulips is (met bescheiden aantallen) een van de weinige uitzondering.
Trots
Tot slot is er nog iets dat specifiek deze projecten, in elk geval voor Greeve, bijzonder maakt. “Officieel heet wat wij doen B2B, het ene bedrijf bouwt voor het ander. Maar eigenlijk is die B ook gewoon een C. Werk en privé loopt bij tuinders vaak door elkaar; hij woont ernaast, het is zijn achtertuin, het is echt zijn bedrijf en niet een fabriek ergens achteraf. Daarom zijn details belangrijk; alles moet af zijn, alles moet kloppen. De ondernemers zijn ook bijna zonder uitzondering zeer nauw betrokken bij de voortgang. Dat maakt het werk bijzonder dankbaar en schept bovendien een band, wat de kans groot maakt elkaar in de toekomst nog eens te treffen."
Voor meer informatie:
KG Greenhouses
Leeuwenhoekweg 58
2661 DD Bergschenhoek
E: bg@kgsystems.nl
www.kggreenhouses.com