Om deze uitdagingen het hoofd te bieden kiest minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit voor een omslag naar kringlooplandbouw in 2030. Hierbij komt zo min mogelijk afval vrij, is de uitstoot van schadelijke stoffen zo klein mogelijk en worden grondstoffen en eindproducten met zo min mogelijk verliezen benut. Schouten licht dit toe in haar visie: Landbouw, Natuur en Voedsel: Waardevol en Verbonden, die zij aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.
De omslag naar kringlooplandbouw kan alleen slagen als de boer ook een eerlijke prijs voor zijn product krijgt. De boer wil – en terecht - beloond worden voor duurzame, veilige en hoogwaardige producten. Alleen dan krijgt hij de gelegenheid te investeren. Daarom slaat deze visie ook op de banken, op de voedingsindustrie, op de supermarkten en op de consument.
"We zijn positief over een aantal zaken die de minister noemt", aldus Lageweg. Hij wijst op de terechte focus op kringlooplandbouw, het pleidooi voor versterking van de sociaal economische positie van de boer en voor de herwaardering van voedsel. Ook waarderen we de aandacht voor bodemkwaliteit, natuurinclusieve landbouw, een gebiedsgerichte aanpak en voedselverspilling. Dat geldt ook voor de steun die zij toezegt aan koplopers. De Transitiecoalitie Voedsel ondersteunt de minister bij een andere aanpak op het gebied van kennis en innovatie waarbij meer het hele systeem centraal moet staan dan de onderdelen daarvan. Daar horen ook bijstellingen bij in het huidige topsectorenbeleid.
"Maar voor structurele veranderingen is meer nodig. Zo zullen er hardere doelen moeten komen op terreinen als bodem en behoud biodiversiteit. De keuze voor het kringloopmodel zal ingrijpende gevolgen gaan hebben voor de intensieve veehouderij. De transitie van dierlijke naar plantaardige eiwitten verdient meer aandacht. Het beleid moet zich niet alleen richten op de producent, zijn toeleveranciers en de verwerkers. Ook de vraag naar gezond en duurzaam voedsel zal krachtiger moeten worden ondersteund met maatregelen die partijen als supermarkten, cateraars en horeca activeren hierin voorop te gaan", aldus Lageweg.
'We doen het voor de volgende generatie', is wat veel boeren en tuinders motiveert. Het is deze toon die in de visie van minister Schouten doorklinkt. De bodem beter doorgeven aan onze kinderen, is waar de minister aan appelleert. Zuinig omgaan met hulp- en grondstoffen, gezonde bodem, energie en de voedselverspilling terugdringen. Maar ook veel minder kunstmest en chemische gewasbescherming en de focus op gezonde, weerbare planten die tegen een 'klimaatstootje' kunnen, is wat LTO Nederland aanspreekt. "Dat hebben we vastliggen in ons plan voor gezonde teelten. We lopen er echter tegen aan dat minder milieubelastende, de groene gewasbeschermingsmiddelen niet loskomen."
"Het is mooi dat de minister het onderwijs, onderzoek en voorlichting r(OVO)oemt in haar inleiding, en dat de Nederlandse land- en tuinbouw decennia wereldwijd toonaangevend is in efficiënt voedsel produceren, dat schept ook verplichtingen. naar twee kanten. Het OVO-drieluik moet dan niet afgebroken worden." Het is een logische volgende fase als de Nederlandse land- en tuinbouw nu wereldwijd voorloper worden van kringlooplandbouw en daar een nieuw verdienmodel van kunnen maken. "Die omschakeling vraagt veel van boeren en tuinders, maar is wel de weg naar een volhoudbare land- en tuinbouw", zegt Calon. "Boeren en tuinders kunnen dat niet alleen. Dat is wat de minister ook benadrukt in haar visie. Zij spreekt nadrukkelijk ook over de rol van de consument en eerlijk belonen. En dat is nieuw."
In de kringlooplandbouw die minister Schouten voor ogen heeft, wordt bewerkte dierlijke mest steeds belangrijker en zal vaker het gebruik van kunstmest vervangen. Mestverwaarding en het sluiten van mineralenkringlopen op bedrijfsniveau, lokaal, regionaal of zelfs over de grens, is een belangrijke schakel in de kringlooplandbouw. "De overheid kan helpen hierin doorbraken te realiseren door kick-start en pilotprojecten financieel te ondersteunen en wettelijke belemmeringen voor het terugbrengen van deze 'circulaire' mineralen op het land weg te nemen."
LTO Nederland is het met de minister eens dat je de Nederlandse land- en tuinbouw niet alleen op nationale schaal mag bekijken. Dat geldt hulp- en grondstoffen, veevoer, mineralen. De verwevenheid met landen om ons heen is groot. "De voedselproductie heeft altijd een internationale dimensie en dat erkent de minister. Maar daar zie ik in de visie een kleine omissie. De minister gaat net wat te weinig in op de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse agrarische sector en ze zegt te weinig over het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en de Europese Unie."
Over natuurinclusieve landbouw en herstel van de biodiversiteit (denk aan Veldleeuwerik, Duurzame Zuivelketen, agrarisch natuurbeheer) schetst de minister een eerlijk en realistisch beeld. "De landbouw heeft een belangrijke sleutel in handen voor verdere verbetering van natuurwaarden in Nederland. Want herstel en verbetering van de biodiversiteit is in het belang van de boer, de tuinder. En dat ziet de minister ook zo." LTO Nederland is onder meer partner in Deltaplan Herstel Biodiversiteit en het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. Marc Calon: "We kunnen als boeren en tuinders een serieuze bijdrage leveren om de ambities van de landbouwvisie van minister Schouten te realiseren. Dat willen we ook. De komende maanden zullen we het gesprek aangaan met de minister, de ketenpartners en de maatschappelijke organisatie om deze visie om te zetten in concrete acties. We doen graag mee, ook voor de volgende generaties, maar het mag niet alleen bij een mooie visie blijven."