Greenport West-Holland is de regionale netwerkorganisatie van overheid, bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en kennisinstellingen. Samen werken zij aan een vitale en duurzame toekomst voor het regionale tuinbouwcluster. Voor de vierde keer organiseerde de Greenport een Jaarevent. Dit jaar was het thema ‘Next Economy – Next Greenport’. De bijeenkomst vond dit jaar plaats bij het 80-jarige Anthura in Bleiswijk en trok circa 240 bezoekers.
De Greenport van de toekomst ziet er radicaal anders uit dan die van vandaag, vertelde transitieprofessor Jan Rotmans. Dat komt vooral doordat fossiele energie minder beschikbaar wordt, en doordat het telen en verkopen van producten geen toekomstbestendig verdienmodel is. “Over 20 jaar verdienen we niet heel veel geld meer met het telen tomaten, want dat kunnen ze elders ook. Wat we wél gaan doen? We worden de gezondste regio ter wereld.”
Er is dus een transitie nodig, bij alle partijen in het regionale tuinbouwcluster. “Het gaat er niet om waar je nú geld mee verdient, maar waar je over twintig jaar je geld verdient.” Dat bereiken vraagt om denken buiten bestaande kaders en structuren, aldus Rotmans. Kleine clubjes ‘frisdenkers’ kunnen nieuwe economieën ontwikkelen, zoals gebeurde in de regio Eindhoven, waar oude Philips-gebouwen werden vrijgemaakt voor startups. “Je moet niet met een breed draagvlak beginnen, want dan haal je tegenstand in huis. Je moet beginnen met een smal en diep draagvlak.”
Ook bij Nationale Energiecommissaris Ruud Koornstra wees op de noodzaak van transitie, en dan met name op het gebied van energie en het loskomen van gas. Daarvoor zijn volgens Koornstra frisse ideeën nodig, en mensen uit de praktijk. “Als je disruptieve veranderingen wilt, dan moet je niet praten met partijen met wie je altijd praat, maar met andere mensen. En dan het liefst met mensen die met de poten in de klei staan, die weten wat werkt.”
Ook gedeputeerde Han Weber sprak over de energietransitie en het belang van nieuw ondernemerschap. “Het is een leerproces.” Hij riep de sector op te werken aan duurzame samenwerkingsverbanden, zoals gebeurt bij het bedrijventerrein Nieuw Reijerwaard. “En werk aan de relatie met de omwonenden.”
Tomaten en terabytes
Een ander belangrijk onderwerp tijdens het Jaarevent was digitalisering, een van de andere pijlers van de Roadmap Next Economy. Zo schetste Berry Vetjens, ambassadeur Roadmap Next Economy Smart Digital Delta en Business Director bij TNO, de toekomst van digitale ontwikkelingen in de tuinbouw. “Er komt een moment dat we een tomaat aanduiden in de hoeveelheid aandacht die hij heeft gekregen in terabytes.”
Verschillende ondernemers gaven aan welke ontwikkelingen er nu al zijn. Axel Persoon van Tuinder Tom liet zien welke rol data kunnen spelen in de tuinbouwketen, en Lucien Fesselet van startup Applied Drone Innovations gaf aan welke mogelijkheden drones hebben. “Er worden nog weinig drones gebruikt in kassen. Dat komt doordat het best ingewikkeld is een drone zijn eigen positie te laten bepalen in een kas. Daarvoor hebben wij een oplossing gevonden.”
Tuinder Tom en Applied Drone Innovations zijn twee geslaagde voorbeelden van digitalisering in de tuinbouw. Maar al te vaak gebeurt het dat jonge bedrijven van ‘buiten’ maar moeilijk toegang krijgen tot de sector, zo vertelden enkele aanwezigen. Terwijl juist cross-overs veranderingen teweeg kunnen brengen. Rotmans: “Voor verandering heb je mensen van buiten nodig. Want transities ontstaan tegen de gevestigde orde in.”