Algen, levermos en onkruid kunnen een groot probleem zijn in potten met kruidachtige meerjarige of houtachtige planten vanwege de erg lange kweekperiode en vochtige omstandigheden. Sommige kwekers gebruiken daarom rijstkaf als toplaag (Foto 1) om onkruid tegen te gaan. Kwekers hebben met een aantal strategieën geëxperimenteerd om dit soort kweekproblemen en onder andere het voorkomen van levermos te verminderen (Foto 2).
Foto 1. Rijstschillen kunnen in een kwekerij als toplaag worden gebruikt om onkruid, (lever)mos en algen op het oppervlak van de groeimedia te verminderen.
Rijstschillen, rijstkaf of rijstvlies zijn de beschermende omhulsels van rijst (Foto 3). Ze zijn een bijproduct van de rijstverwerkende sector en kunnen zowel vers als voorgekookt zijn. Vers rijstkaf volgt direct uit rijstverwerking. Voorgekookte rijstschillen (bekend als PBH) worden gestoomd waardoor alle in het product aanwezige zaden worden gedood.
Foto 2. Levermos op het oppervlak van de groeimedia.
Hele rijstschillen hebben een pH van 6,5 tot 8,0 en zijn van nature rijk aan silicium, wat degradatie vermindert. Net als perliet verhogen rijstschillen de afwatering en porositeit van een substraat zonder gevolgen voor de stikstof. Telers die ze gebruiken moeten echter extra voorzichtig zijn omdat de rijstschillen de fosfor- en kaliumniveaus in het substraat verhogen en de pH-waarde ( 6,5 tot 8,0) hoger is dan voor de meeste kasgewassen optimaal is (5,8 tot 6,2).
Foto 3. Verse rijstschillen worden gestoomd om voorgekookte rijstschillen te produceren, hier afgebeeld.
Foto 4. Luchtaangedrevensysteem om voorgekookte rijstschillen als toplaag toe te passen.
Als je meerjarige kruidachtige of houtachtige planten kweekt en last hebt van levermos of onkruidontkieming, probeer dan een toplaag van rijstschillen in de potten. Dit kan tijdens de vermeerdering op de verplantingslijn of daarna met een blaasmachine (Foto 4). In de grotere potten (3,5-5 liter) geven toplagen van 1.25-2.5 cm het beste resultaat. In kleinere potten is dit teveel. Vermeerderaars gebruiken echter lagere hoeveelheden om ten minste een deel van het levermos of de onkruidgroei tegen te gaan (Foto 5).
Foto 5. Een toplaag van rijstschillen vermindert levermos en onkruid, hier bij forsythia.
Het gebruik van voorgekookte rijstschillen als toplaag brengt wat uitdagingen met zich mee. Kwekers melden dat bewatering moeilijker te bepalen is omdat je het oppervlak van het substraat niet meer kunt zien. Als de rijstschillen niet het hele oppervlak dekken, kan bovendien irrigatie van boven sommige cellen binnendringen en andere volkomen droog laten. Daarom moeten irrigatiepraktijken aangepast worden en moet je extra waakzaam zijn bij het gebruik van voorgekookte rijstschillen als toplaag. Hier staat uiteraard wel een effectievere bestrijding van onkruid, (lever)mos en algen tegenover.