Belichte teelt fossielvrij met latente warmteterugwinning

Latente warmteterugwinning is het terugwinnen van de energie die nodig is om water te laten verdampen. De energie wordt teruggewonnen door het vocht uit de kaslucht te laten condenseren in een LBK (luchtbehandelingskast). Koud water, met een temperatuur onder het dauwpunt van de kaslucht, warmt tijdens het condenseren van de kaslucht op in de LBK. Met een warmtepomp wordt het geretourneerde koelwater weer verwerkt tot koud en warm water. Met een deel van die warmte wordt de afgekoelde kaslucht teruggebracht naar 18°C. De rest van de warmte is beschikbaar om de hele kas op temperatuur te houden, bijvoorbeeld via de buisrailverwarming.

Voordelen in belichte teelt
In een belichte kas vindt veel verdamping plaats. Juist in de winter als er warmte nodig is, wordt er veel belicht en kunnen glastuinbouwondernemers veel warmte terugwinnen uit de vochtige kaslucht door latente warmteterugwinning. Bovendien is er een belangrijk teeltvoordeel. In de huidige belichte teelt dienen telers fors te ventileren om het vocht af te voeren. Dat moet ook op momenten dat het eigenlijk ongewenst is omdat het buiten koud is. Ook gaat die afvoer soms moeilijk omdat buiten het absoluut vocht (AV) bijna net zo hoog is als binnen, wat tijdens klamme nachten in de herfst voorkomt. Met latente warmteterugwinning hoeft er veel minder geventileerd te worden. Zo gaat er zowel minder warmte als CO₂ verloren. Hiernaast is het goed denkbaar dat met een ontvochtiging via de LBK er veel minder minimumbuis nodig is om het klimaat goed te houden. Het mes snijdt dan aan twee kanten.

Belichte teelt en wkk

Voor de meeste belichtende bedrijven is economisch gezien het opwekken van eigen elektra via de WKK nog steeds de beste optie. Toch is het goed denkbaar dat door wijzigende prijsstructuren in de toekomst elektra in verhouding tot gas minder duur wordt en de inkoop van elektra interessanter gaat worden. Ook is het goed mogelijk dat juist de warmte van de WKK in de winter veel meer waard wordt. Dan blijft het interessant om bij schaarste aan elektra de elektriciteit zelf op te wekken, de warmte van de WKK te verkopen aan een buurman of cluster en de eigen belichte kas te verwarmen met de teruggewonnen latente warmte.

Verschil latente warmteterugwinning en de (semi-) gesloten kas

Het grote verschil tussen latente warmteterugwinning en de warmtewinning in een (semi-) gesloten kas is dat bij latente warmteterugwinning de warmte in de winter wordt gewonnen in plaats van in de zomer. Dit maakt de seizoensopslag in een aquifer bij latente warmteterugwinning overbodig. Ook zijn de vermogens die nodig zijn voor de warmtepomp en de capaciteit van de LBK's om fossielvrij te worden veel lager bij latente warmteterugwinning dan bij de gesloten kas.

Proeven en demo's
Toepassing van latente warmteterugwinning bij belichte teelten heeft gevolgen voor de wijze van telen. Daarom worden in het kader van Kas als Energiebron, het innovatie- en actieprogramma van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en LTO Glaskracht Nederland, proeven en demo's georganiseerd. Voor de volgende teelten zijn projecten gestart:
• Perfecte klimaat neutrale chrysant
• Perfecte roos - next level
• Alstroemeria - teelt van de toekomst, dichtbij
• Duurzame belichte tomatenteelt
• De Groenste komkommer

Voor meer informatie:
LTO Glaskracht Nederland
www.ltoglaskrachtnederland.nl

Aat Dijkshoorn, Projectleider Het Nieuwe Telen

adijkshoorn@ltoglaskracht.nl