Tholen - De moderne Nederlandse phalaenopsiskweker heeft in een aantal opzichten wel iets van een assemblagelijn bij Tesla. Je ziet overal techniek, vrijwel niets wordt aan het toeval overgelaten en er komt hoegenaamd geen hand meer aan te pas. Maarel Orchids is hiervan een uitgesproken voorbeeld en Sendot, fabrikant van o.a. fotosynthesesensoren, komt er al geruime tijd over de vloer.
Teeltmanagers bij Maarel Orchids Jeroen Wolkers en Johan Langelaan
We spreken teeltmanagers Jeroen Wolkers en Johan Langelaan en accountmanager bij Sendot Erwin Gräfe op de kwekerij in Maasdijk. De mannen vinden elkaar in een gezamenlijk, 'ultiem' doel, namelijk het autonoom telen een stapje dichterbij brengen. Om dat te realiseren is het welzijn van de plant het uitgangspunt en de kunst is deze informatie bij die plant zelf op te halen. Met de fotosynthesesensor van Sendot kan worden bepaald in hoeverre het beschikbare licht effectief benut wordt en kan iets over de vitaliteit van de plant zelf gezegd worden.
Trendwatcher
In de praktijk ziet dat eruit zoals op de foto hieronder. Middels glasfibers, die op een blad geclipt zitten (midden op het bovenste, volgroeide exemplaar) en elk kwartier een klein lichtpulsje geven, wordt berekend welk deel van het licht effectief wordt geabsorbeerd en hoeveel licht er op het blad valt. Op verschillende posities in het bedrijf, dat niet minder dan 9 ha teeltoppervlak beslaat, zijn acht sensoren oftewel twee per afdeling geplaatst. Deze sensoren fungeren als 'trendwatcher', zo vertellen de teeltmannen, ze kunnen nooit definitieve of generalistische uitspraken doen omdat je bijvoorbeeld te maken hebt met verschillende rassen en een wisselde plantactiviteit per afdeling (warm vs. koud). Maar grosso modo zegt het wel iets over de mate waarin de plant het naar zijn zin heeft, of hij een beetje geprikkeld moet worden of dat de lamp juist beter wat gedimd kan worden.
De fotosynthesesensor aan het werk
Theoretisch kan de computer hierop sturen, te meer omdat deze ook gevoerd wordt met informatie van de PAR meter. Dat gebeurt echter (nog) niet, om redenen die in dat woord trendwatcher vervat zijn. Een tweede stap is dat verkregen gegevens gebruikt worden om een proces te optimaliseren en bij te sturen, wat hier al het geval is. Een derde stap is dat daadwerkelijk er automatisch op de input gestuurd wordt. "We willen operationele sensoren maken die ertoe doen. Dat betekent dat het niet de bedoeling is dat zij op het eerste niveau blijven hangen. Er moet in het veld, hier dus in de kas, goed mee te werken zijn en ze moeten een goede prijs/kwaliteit verhouding hebben.
Ontwikkeling
De ontwikkeling van de sensor heeft al een aardig groeipad achter de rug. De eerste exemplaren waren handheld loggers, waarvan de opgeslagen gegevens via software uitgelezen kon worden. Daarna volgende er een bedrade live-monitoring systeem, wat in een omgeving waarin alles voortdurend in beweging is, zoals de phalaenopsisteelt, een struikelblok is. Toen volgde er een draadloze versie, wat hem al heel wat handzamer maakte. Tevens werden koppelingen met de klimaatcomputer ontwikkeld. Deze innovaties hebben er voor gezorgd dat de sensor naar dat tweede 'proces-niveau' getild werd. De vraag is nu in hoeverre je de teelt daadwerkelijk aan de computer uit handen kunt gaan geven en welke productinnovaties hier nog bij horen. Dit zijn vraagstukken die Sendot graag in goed overleg met de telers beantwoordt.
Blik in de plantenbuffer
Belangstelling
Sendot zit veel in de sierteelt en voor de fotosynthesesensor is met name vanuit de orchideeën veel belangstelling. De teelt is lang en intensief, e.e.a. luistert teelttechnisch nauw en bovendien zie je vaak pas maanden later wat het effect van een eerdere verstoring in het proces geweest is. "Daarom móeten we weten wat dat licht doet", weet Jeroen, "te meer omdat de stuurmogelijkheden de laatste jaren op dit vlak enorm zijn toegenomen. Waar je vroeger de Son-t aan of uit kon zetten, of met een beetje mazzel op halve kracht, hebben we nu LED. In combinatie met de schermen kunnen we dus vrij precies sturen en doseren."
"Met sensoren krijg je zicht op realtime gegevens", vult Erwin tot besluit aan. "Dat geldt voor fotosynthese, maar ook sensoren voor inzicht in zuurstof, vochtigheid en temperatuur in het wortelmilieu geven een dieper inzicht in het functioneren van de gewassen. Door deze data te analyseren en te gebruiken krijg je kansen om de teeltpraktijk te optimaliseren, waarbij de opbrengst en kwaliteit van de gewassen worden verbeteren, maar ook de input van hulpbronnen zoals water, meststoffen en energie worden geminimaliseerd. Op de lange termijn opent dit de weg naar autonoom telen. Deze route begint echter met het simpelweg installeren en gebruiken van innovatieve sensoren." Jeroen beaamt dit: "Zo zijn we binnen Maarel ook begonnen".
Voor meer informatie:
Sendot
info@sendot.nl
www.sendot.nl
Maarel Orchids
maarel@maarelorchids.nl
https://maarelorchids.nl/